Privacy: boete van 525.000 euro voor verkoop persoonsgegevens door KNLTB

Een forse boete voor het schenden van de privacy. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft de Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond (KNLTB) een boete opgelegd van maar liefst 525.000 euro. De AP heeft namelijk geconcludeerd dat de KNLTB onrechtmatig persoonsgegevens van KNLTB-leden heeft verstrekt aan twee sponsoren.  De sponsoren gebruikten de persoonsgegevens vervolgens om de leden te benaderen met reclame. Niet geheel verwonderlijk werd daarover geklaagd door diverse leden.

Geen grondslag voor verstrekking van persoonsgegens

Voor elk doel van gebruik van persoonsgegevens  – buiten de privesfeer om –  is een wettelijke rechtvaardigingsgrond nodig. Dat wordt ook wel een grondslag genoemd.  Een grondslag is bijvoorbeeld toestemming, een wettelijke verplichting, gebruik dat noodzakelijk is om een overeenkomst uit te voeren, en in sommige gevallen ook een zogeheten “gerechtvaardigd belang”. De grondslagen staan in artikel 6 van de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming). Zonder grondslag is het verwerken van persoonsgegevens verboden.

De KNLTB lijkt te menen dat het delen van de persoonsgegevens aan de sponsoren zou vallen onder de grondslag “gerechtvaardigd belang”. In de AVG staat wat daarvoor vereist is, namelijk:

  • “de verwerking is noodzakelijk voor de behartiging van de gerechtvaardigde belangen van de verwerkingsverantwoordelijke of van een derde, behalve wanneer de belangen of de grondrechten en de fundamentele vrijheden van de betrokkene die tot bescherming van persoonsgegevens nopen, zwaarder wegen dan die belangen, met name wanneer de betrokkene een kind is.” [onderstreping advocaat]

De sponsoren gebruikten de persoonsgegevens voor eigen doeleinden. Voor dat doel zijn de persoonsgegevens door de KNLTB echter niet verkregen. Wellicht meent de KNLTB dat de verstrekking aan de sponsoren noodzakelijk was om het gerechtvaardigde belang van die sponsoren als “derde” te behartigen. Zo’n verweer overtuigt wat mij betreft niet. “Derden” in de zin van bovenstaand artikel heeft bijvoorbeeld betrekking op werknemers/bezoekers van een hotel, waarvan spullen regelmatig gestolen werden en na onderzoek is gebleken dat het gerechtvaardigd is om camera’s op te hangen in de garderobe om diefstal van eigendommen van deze derden tegen te gaan. Het is niet waarschijnlijk dat de wetgever het louter commerciële belang van de sponsoren als derden voor ogen heeft gestaan met het woord “derde” in bovenstaand citaat.

Voor zover de KNLTB bedoeld heeft dat het verkopen van persoonsgegevens een gerechtvaardigd eigen belang is van de KNLTB, overtuigt dat evenmin. Vereist is namelijk dat de verkoop dan noodzakelijk is. Het louter commerciële belang (verkoop van persoonsgegevens) valt daar hoogstwaarschijnlijk niet onder. Zelfs als de verkoop (theoretisch) noodzakelijk zou zijn, dan moet dat worden afgezet tegen het privacybelang van de betrokkene wiens persoonsgegevens zijn verkocht. Het privacybelang weegt daarbij vermoedelijk zwaarder.

De AP heeft geoordeeld dat toestemming vereist was voor het delen van de persoonsgegevens door de KNLTB aan de sponsoren. Die gebruikten de persoonsgegevens namelijk voor een ander eigen doel (promotie). Dat lijkt mij juist. De overwegingen in het boetebesluit ten aanzien van het gerechtvaardigd belang komen wat gekunsteld over. Voor de slotsom zou het echter niet uitmaken.

Wel meen ik dat een bezwaar en eventueel beroep zeker de moeite waard is. Ten eerste om een deugdelijkere uitwerking te krijgen van de grondslag “gerechtvaardigd belang” en ten tweede om te proberen om de boete te laten matigen. Het wrange aan zo’n forse boete is dat de leden hier naar verwachting voor zullen opdraaien, terwijl het nu juist het belang van deze leden – als betrokkenen – is waarvoor de privacywetgeving bestaat. Afgezet tegen de boetes die in andere Europese landen zijn opgelegd vanwege het ontbreken van een wettelijke grondslag is dit een behoorlijk forse boete en in Nederland zelfs de hoogste boete tot dusver daarvoor.

Mag ik nog wel mijn klanten/leden benaderen met commerciële nieuwsbrieven?

Als u een e-mailadres heeft verkregen van uw leden/klanten in het kader van het lidmaatschap/dienstverlening/verkoop, dan mag u dit e-mailadres gebruiken voor commerciële, ideële of charitatieve nieuwsbrieven voor uw eigen soortgelijke producten of diensten. Daaraan is wel een aantal voorwaarden verbonden als u geen toestemming vraagt, maar gebruikt maakt van de grondslag gerechtvaardigd belang. Voor commerciële aanprijzingen van derden is toestemming nodig.

Mocht u vragen hebben, neemt u dan gerust vrijblijvend contact op.